Πυγολαμπίδες: Το φως μεσ’ στο σκοτάδι

Γράφει ο: 

Δημήτρης Αρβανίτης

Στα τέλη του προηγούμενου  μήνα σε μια επιστροφή από τον Αστακό προς το χωριό  μου, έπεσα σε μια νυχτερινή παρέλαση πυγολαμπίδων. Σταμάτησα και παρακολούθησα εκστασιασμένος την επίδειξή τους, ποικίλα χρώματα, πολλές αποχρώσεις φωτός, διαφορετικοί ρυθμοί φωτοβολών. Χάθηκαν ξαφνικά όπως εμφανίστηκαν...

     Εντυπωσιάστηκα από το φαινόμενο κι έτσι  σερφάροντας  στο διαδίκτυο αλίευσα τα εξής ενδιαφέροντα για το είδος «πυγολαμπίδα» της συνομοταξίας των «κολεοπτέρων».

      ''Μια ιστορία λέει, πως ενώ το σκοτάδι έπεφτε βαρύ και αφού οι Ρωμαίοι είχαν σιγουρευτεί πως ο Χριστός είχε πεθάνει, έδωσαν την άδεια στη Παναγία να τον κατεβάσει από τον σταυρό... 

      Η Παναγία με κάποιους από τους μαθητές του Κυρίου πήγαν να κατεβάσουν από τον σταυρό το άψυχο σώμα του, αλλά δεν έβλεπαν λόγω του σκοταδιού. 

     Τότε ένα έντομο πήρε στην ουρά του κάρβουνο και τους έφεγγε!!! Επειδή όμως καιγότανε, πήγαινε συνεχώς και βουτούσε την ουρά του στο νερό... 

    Έτσι λοιπόν η Παναγία συγκινημένη  ευχήθηκε το συγκεκριμένο έντομο να έχει πάντα στην ουρά του φως το οποίο όμως να μην το καίει... Με αυτό τον τρόπο δημιουργήθηκε η πυγολαμπίδα...

  Η πυγολαμπίδα ή αλλιώς κωλοφωτιά είναι έντομο κολεόπτερο που έχει την δυνατότητα να παράγει φως με βιολογικό τρόπο, που συνήθως εκπέμπει στο πίσω μέρος της ουράς της. Παλιά έθιμα σχετίζουν όπως και η παραπάνω ιστορία, την πυγολαμπίδα με το Πάσχα και κυρίως με το καλοκαίρι.   Οι πυγολαμπίδες κάνουν την εμφάνιση τους τα βράδια και δημιουργούν με τον φωτισμό τους ένα εξαιρετικό θέαμα σε όσους έχουν την τύχη να τις παρακολουθήσουν. Υπάρχουν πάνω από 2.000 είδη πυγολαμπίδων. Η περίοδος αιχμής της εμφάνισής τους είναι οι βραδιές του Ιουνίου και του Ιουλίου.

  Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο τρόπος με τον οποίοι αμύνεται μια πυγολαμπίδα. Οι αναλαμπές τη νύχτα την καθιστούν ευάλωτη στον εχθρό. Όταν επιτεθεί ένα αρπακτικό, μερικές πυγολαμπίδες αποβάλουν μερικές σταγόνες αίματος σε μια διαδικασία που λέγεται "αντανακλαστική αιμορραγία". 

   Το αίμα περιέχει ένα χημικό το οποίο είναι αηδιαστικό και τοξικό για αρκετά αρπακτικά... Από αυτό που εμείς βλέπουμε σε μια πυγολαμπίδα, μόνο το 10% είναι φως, ενώ το υπόλοιπο 90% είναι θερμότητα. Σημαντική διαδικασία, επίσης ενδιαφέρουσα, είναι και η αναπαραγωγή τους. 

    Κάθε ένα ενήλικο θηλυκό έχει μια έντονη ζωή μερικών εβδομάδων από τότε που θα ζευγαρώσει έως τη στιγμή που θα πεθαίνει.  Τα αυγά, μετά από μερικές εβδομάδες εκκολάπτονται και παραμένουν ως προνύμφες για ένα ή δυο καλοκαίρια επιπλέον. 

     Ως προνύμφες, άλλες τρυπώνουν στο χώμα και άλλες σε φλοιούς δένδρων περιμένοντας την Άνοιξη να εμφανιστούν. Τρέφονται με μικρά σαλιγκάρια, αφού πρώτα τα παραλύσουν και στη συνέχεια τα πιπιλίσουν, αφήνοντάς τα στο τέλος άδεια.

   Επιστήμονες από όλο τον κόσμο, μελετούν την διαδικασία συντονισμού των πυγολαμπίδων, καθώς ανάλογα με το τι φως εκπέμπει η μία, ανάλογα λειτουργεί μια άλλη. Διαφορετικό χρώμα, διαφορετικός χρόνος που αναβοσβήνει το φως, αλλά συγχρόνως όλα αυτά γίνονται άψογα οργανωμένα, είτε για άμυνα, είτε για εσωτερική λειτουργία που βοηθάει τις πυγολαμπίδες να ζουν, να τρέφονται, να αναπαράγονται...

    Αυτή είναι λοιπόν η πυγολαμπίδα. Η κωλοφωτιά για τους Έλληνες. Στην Ελλάδα την συναντάμε σε αρκετές περιοχές, αλλά πολύ τυχεροί είναι οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της Κέρκυρας που τις άγιες ημέρες του Πάσχα απολαμβάνουν ένα μοναδικό θέαμα στις πλαγιές του πανέμορφου νησιού... 

     Τέλος πολλές αναφορές γίνονται και σε ποιήματα για την πυγολαμπίδα.  Παρομοιάζεται σαν το φως μέσα στο σκοτάδι, σαν την ελπίδα για τις  δυσκολίες, τις άσχημες στιγμές τους έθνους μας».

Όπως λέει και ο Κωστής Παλαμάς πολύ εύστοχα στο ποίημα του «Μολώχ»:

Τῶν Ἑλλήνων τὴν πατρίδα
βάρβαροι τὴν ἀτιμάζουν!
Ὅπου ἀνθοπετοῦσαν οἱ Ἔρωτες
παραδέρνει ἡ νυχτερίδα.
Στὴ νυχτιά μας μιὰ πυγολαμπίδα,
τῶν ἀρχαίων ἡ μνήμη, ψευτοφέγγει
κ᾿ εἶναι μιὰ νυχτιὰ ποὺ δὲν τὴ διώχνεις,
τοῦ παντοτινοῦ μας ἥλιου ἀχτίδα!
Καὶ πατρίδα καὶ ψυχὴ ρουφᾶν
βάρβαροι ἀπὸ βάθη καὶ ἀπὸ ὕψη.
Κι ὅταν, μ᾿ ἕνα τρίσβαθο ὤχ!
τῶν Ἑλλήνων θεέ, ρωτοῦμε σέ:
«Εἶσ᾿ ἐσὺ ὁ ξανθὸς Ἀπόλλωνας;»

Ἀποκρίνεσαι:-«Εἶμ᾿ ἐγὼ ὁ Μολώχ!»

Γιατί τα γράφω αυτά τώρα; Μα γιατί στις μέρες της οικονομικής κατάρρευσης, της παράδοσης της εθνικής μας κυριαρχίας, της κατάργησης του κοινωνικού κράτους, της αναλγησίας, στην εποχή του ζόφους που περνάμε απαιτείται να ευρεθούν ανθρώπινες, «αιμάσσουσες» πυγολαμπίδες, να φωτίζουν  τα μονοπάτια της σκέψης του λαού μας για να βρεθούν οι λύσεις στον αγώνα επιβίωσης του έθνους.

Αναζητούνται πηγές φωτός!

Αργούν...

Αλλά εμείς ελπίζουμε... ότι οι πυγολαμπίδες τελικά θα εμφανιστούν!

 Και θα δούμε τα φώτα της παλιγενεσίας....

Δεν γίνεται αλλιώς ...

....γιατί είμαστε Έλληνες! Ο σπόρος που δε πεθαίνει!