ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΒΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΒΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Του Πάνου Τρυφιάτη*
(* Οικονομολόγου- ΔΜΣ Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης)

Στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης αναπτύσσεται ως θέμα η μεγαλύτερη κρίση που περνάει η πατρίδα μας από την μεταπολεμική περίοδο μέχρι τώρα. Το ζητούμενο είναι, με ποιες δημόσιες πολιτικές και αποφάσεις θα βγει από τη δίνη, στην οποία έχει περιέλθει λόγω της εφαρμογής άκρως προβληματικών και αναποτελεσματικών πολιτικών τα τελευταία χρόνια.

Προς αυτή την κατεύθυνση δύο είναι οι βασικότερες επιλογές μας:
Η πρώτη αφορά την καλύτερη οργάνωση της οικονομίας, με στόχους την οικονομική ανάπτυξη, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και τον περιορισμό της σπατάλης. Η δεύτερη αφορά την αναβάθμιση του διοικητικού μας συστήματος μέσα από γενναίες μεταρρυθμίσεις, που θα αποβλέπουν στην καλύτερη οργάνωση της κεντρικής διοίκησης και στην ριζική αναδιάταξη των αποκεντρωμένων και αυτοδιοικητικών δομών του κράτους, με απώτερο στόχο την εξυπηρέτηση του πολίτη και τη δημιουργία ευνοϊκού πεδίου για την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας.
Το σχέδιο «Καλλικράτης» είναι ένα μεγάλο εγχείρημα που αλλάζει σημαντικά τόσο το θεσμικό πλαίσιο της αυτοδιοίκησης όσο και την χωροθέτηση των ΟΤΑ. Είναι το πρώτο μεγάλο βήμα για τη διοικητική μεταρρύθμιση που θα διευκολύνει και τις επόμενες μεταρρυθμίσεις που πρέπει να ακολουθήσουν, ώστε οι νέοι αυτοδιοικητικοί οργανισμοί να γίνουν παραγωγικοί βραχίονες και δυναμικά στηρίγματα του κράτους.
Το πρόγραμμα «Καλλικράτης» είναι η συνέχεια της μεταρρύθμισης του προγράμματος «Καποδίστριας» και οι προτάσεις της κυβέρνησης που δημοσιεύθηκαν για διαβούλευση είναι ένα πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο το οποίο είναι προϊόν ζυμώσεων και συζητήσεων που έχουν υποστηριχθεί εδώ και χρόνια από τους θεσμικούς χώρους της αυτοδιοίκησης (ΚΕΔΚΕ, ΕΝΑΕ).
Οι οργανισμοί της αυτοδιοίκησης όπως λειτούργησαν μέχρι σήμερα δεν απέφεραν το προσδοκώμενο αποτέλεσμα για ικανοποίηση των απαιτήσεων της τοπικής κοινωνίας, όχι πάντα με δική τους ευθύνη, σε κάθε δε περίπτωση αποτέλεσαν μία σημαντική πηγή ανεξέλεγκτης οικονομικής αιμορραγίας του κράτους. Αν εξαιρέσουμε μερικούς μεγάλους δήμους οι οποίοι έχουν λειτουργική αυτοδυναμία και δυνατότητες παραγωγής έργου, οι περισσότεροι δήμοι περιορίζονται σε εξυπηρέτηση των πολιτών σε ζητήματα της καθημερινότητας και στην καλύτερη περίπτωση «έχουν τη δυνατότητα να υποβάλλουν τεκμηριωμένες μελέτες και σχέδια» για ικανοποίηση των αιτημάτων τους από την κεντρική διοίκηση.
Στόχος του «Καλλικράτη» είναι τα νέα σχήματα της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης να εξελιχθούν σε δυναμικές οντότητες ώστε να «υλοποιούν αποφάσεις και πολιτικές για την εξυπηρέτηση του πολίτη, για την ενδογενή ανάπτυξη και απασχόληση, την αυτοδύναμη εκμετάλλευση των τοπικών πόρων». Μεταφέρονται πολλές και σημαντικές αρμοδιότητες στα νέα αυτοδιοικητικά σχήματα. Η μεγάλη όμως αυτή πρόκληση απαιτεί σημαντικές παρεμβάσεις στην χωροθέτηση των ΟΤΑ, για τη δημιουργία μεγάλων και ισχυρών σχημάτων και για τον εμπλουτισμό αυτών με όλα τα «εργαλεία» που απαιτούνται προκειμένου να ενσωματώσουν παραγωγικά τις σημαντικές αρμοδιότητες που τους ανατίθενται. Τα προβλεπόμενα κριτήρια χωροθετικού σχεδιασμού των νέων σχημάτων πρέπει να τηρηθούν με αυστηρότητα για να επιτύχουμε τη δημιουργία βιώσιμων δήμων με προοπτικές για την τοπική ανάπτυξη.
Με το σχέδιο «Καλλικράτης» δρομολογούνται και σημαντικές τομές για τη δευτεροβάθμια αυτοδιοίκηση με την επέκταση των ορίων της σε επίπεδο περιφέρειας. Η νέα δομή περιλαμβάνει αιρετό περιφερειάρχη και αντιπεριφερειάρχη για κάθε νομαρχιακό διαμέρισμα και αιρετό περιφερειακό συμβούλιο.

Επίσης, η καθιέρωση αξιόπιστου συστήματος εποπτείας και η αναβάθμιση του πολιτικού συστήματος της δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης, ενισχύει τις προοπτικές αναβάθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης με θετικές επιπτώσεις στο σύνολο της κρατικής διοίκησης. Με τη νέα αναδιοργάνωση του διοικητικού μας συστήματος γίνεται ανακαθορισμός αρμοδιοτήτων μεταξύ κεντρικής και αποκεντρωμένης διοίκησης με σημαντική ενίσχυση του πρώτου βαθμού αυτοδιοίκησης. Με τα νέα σχήματα θα μπουν ισχυρά θεμέλια και βάσεις για την αποκέντρωση, την αναβάθμιση των συμμετοχικών θεσμών, την ευδοκίμηση των ιδεών της τοπικής κοινωνίας, την ενδογενή ανάπτυξη και την ανασυγκρότηση της περιφέρειας και της υπαίθρου.
Το σχέδιο «Καλλικράτης» είναι μια μεγάλη τομή για τη διοικητική μεταρρύθμιση και μάλιστα τη στιγμή που τόσο την έχει ανάγκη η πατρίδα μας. Πρέπει να προχωρήσει με υπευθυνότητα και με τη μεγαλύτερη δυνατή πολιτική και κοινωνική συναίνεση. Το σπουδαιότερο όμως είναι να μην εγκλωβισθεί το όλο εγχείρημα είτε στη δίνη πελατειακών και μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων είτε στην τύρβη υπέρμετρων φιλοδοξιών και ιδιοτελών προσωπικών στρατηγικών.

Πηγή: Εφημερίδα "Πολιτεία Αιτωλών και Ακαρνάνων"