Παρασκευή 23 Μαρτίου 2012

ΞΗΡΟΜΕΡΙΤΙΣΣΑ: Προλήψεις και δεισιδαιμονίες στο Ξηρομέρο!

           Παλιά, κάθε κίνηση των ανθρώπων, στοιχειώνονταν από προλήψεις και δεισιδαιμονίες. Κάθε εκδήλωση, κάθε φάση της ζωής του ανθρώπου  βασίζονταν πάνω σ’ αυτές.
      Όταν κάποιος αρραβωνιάζονταν και το σπίτι είχε δυο πόρτες, οι επισκέπτες, έφευγαν από την πόρτα που μπήκαν… για να μη χαλάσει το προξενιό....


       Όταν άλλαζαν τα στέφανα και η κορδέλα καιγόταν από την λαμπάδα, όλοι οι προσκεκλημένοι τρόμαζαν γιατί το θεωρούσαν κακό σημάδι…δηλαδή  χωρισμό ή θάνατο…
   Το ζευγάρι, ώσπου να χρονίσει απαγορεύονταν να παρακολουθήσει το μυστήριο άλλου γάμου, κηδείας ή να γίνουν κουμπάροι.

Επίσης οι νιόπαντροι δεν έτρωγαν κόλυβα.

        Αν κάποιος πέθαινε σε σπίτι που είχαν κανονίσει γάμο και δεν γινόταν ν’ ακυρωθεί, έβγαζαν το νεκρό από το παράθυρο για να μπεί η νύφη από την πόρτα ή το αντίστροφο.

    Αυτό γινόταν αν δεν είχε περάσει ένας χρόνος από το θάνατό του “σπιτίσιου”.

     Τα κόλυβα που έφερναν από άλλο  σπίτι δεν τ’ άφηναν μέσα όταν επέστρεφαν  στο σπίτι τους  να τα βρεί το ξημέρωμα.

    Το κερί  που προοριζόταν  για κηδεία, το άφηναν  έξω στο παράθυρο.

      Τους νεκρούς τους φύλαγαν τη νύχτα, για να μην περάσει γάτα ή σκύλος από πάνω του και… βρυκολακιάσει!!!
      Στη νύφη, δεν έδιναν γαρυφαλλιές για να μην κάνει κορίτσια, ούτε κρεμμύδια για να μην είναι η ζωή της γεμάτη δάκρυα.
      Όταν η πεθερά πέθαινε πριν να κλείσει χρόνο το  νιόπαντρο ζευγάρι, οφειλόταν στο ότι η νύφη  μπαίνοντας στο σπίτι….κοιτώντας την… γαύγιζε σιωπηλά!!!

       Οι συμπεθέροι δεν αντάλλασαν κουτάβια και γάτες, για να μην…τσακώνονται μεταξύ τους.

   Ακόμα και η καθημερινότητά τους πλαισιώνονταν από προλήψεις.
Δεν έκαναν τίποτα απερίσκεπτα

      Όταν έπεφτε ο ήλιος δεν έδιναν αλάτι, προζύμι, την σίτα  ,αυγά …δεν σκούπιζαν το σπίτι  και δεν πέταγαν τη  στάχτη από το τζάκι.
  Αυγά δεν έδιναν για να μην καυγαδίζουν μέσα στο σπίτι…

    Επίσης, θεωρούσαν κακό να σκουπίζουν την ώρα που φεύγει ο άνδρας από το σπίτι ή όταν τα μικρά παιδιά άγγιζαν τη σκούπα τα έβαζαν να την πατήσουν για…να μην κοντύνουν!!!

      Αν κάποιος επισκέπτης διάβαινε το κατώφλι ενός σπιτιού “πέφτοντας”  πάνω στη νοικοκυρά που σκούπιζε και ..μάλλον κατά  λάθος τον άγγιζε η σκούπα, θεωρούσε ως κακό σημάδι κι ως ανεπιθύμητος από την οικοδέσποινα.

         Ακόμη και σήμερα, όταν φεύγει κάποιος μακρινό ταξίδι δεν σκουπίζουν πριν διαβεί θάλασσα. Μερικοί λόγω άγνοιας μάλλον, δεν σκουπίζουν, ώσπου να φτάσει στον προορισμό του.

     Όταν κάποιος έφευγε  ταξίδι πίσω του έριχναν καθαρό νερό πίσω του για να πάει στο καλό… “σταυρώνοντάς τον”.
    Νερό έριχναν κι όταν έφευγαν τα προικιά από το σπίτι της νύφης .

        Οι τσοπάνηδες δεν τσούγκριζαν κόκκινα αυγά ,ούτε καν τα έπιαναν την ημέρα του Πάσχα , αλλά την Δευτέρα της Λαμπρής, για να μη βγάλουν τα αιγοπρόβατα , εξογκώματα και αυτοί ήταν που πρόσεχαν πάρα πολύ ώστε να μη δίνουν “απαγορευμένα” πράγματα τη νύχτα.
    Όταν χυνόταν το αλάτι ήταν γρουσουζιά όπως και το σπάσιμο του καθρέφτη.

     Αν κάποιος επισκέπτης ήταν ανεπιθύμητος   ή …Αρμένης έριχναν κρυφά πίσω του αλάτι και κείνος ως δια μαγείας… έφευγε.

      Η λεχώνα απαγορεύονταν να βγεί έξω πριν της διαβάσει ο παπάς την ευχή, πριν να περάσουν σαράντα μέρες.

     Αν ήταν ανάγκη να πάει κάπου, έπρεπε να πιαστεί από μεταλλικό πόμολο ή να πατήσει σε κάτι μεταλλικό, για να μην… σπάνε τα γυαλικά.
Τ    ην νύχτα δεν έβγαινε έξω γιατί γύρω της μάζευε κακά πνεύματα, ακόμα κι αν αυτή  ήταν  μέσα στο σπίτι …τα πνεύματα περιφέρονταν  γύρω από αυτό.


     Σίγουρα υπάρχουν κι άλλες αμέτρητες προκαταλήψεις που δεν ανέφερα.
   Ακόμη και σήμερα είναι πολλοί αυτοί που “εξετάζουν” την κάθε τους κίνηση.
      Η λεχώνα δε βγαίνει έξω νύχτα, το κερί έξω απο το σπίτι, μετά απο κηδεία πριν μπεί στο σπίτι του κάποιος ρίχνει νερό στο πρόσωπό του, δεν δίνουν αυγά, οι τσοπάνηδες δεν αγγίζουν ή δεν  τρώνε κοκκινα αυγά τη μέρα του Πάσχα…

Κι όλα αυτά στο…Ξηρόμερο … του 2012!


Μάγια..
    Πήγα σε μάγισσες, σε χαρτορίχτρες… Όταν ήμουν παιδί κάπου είχα ακούσει για μάγια. Ρώτησα τί ακριβώς είναι ,αλλά απάντηση δεν πήρα τότε… γιατί…ήμουν μικρή!
    Παλιά, στο Ξηρόμερο, τα μάγια ήταν η αιτία για κάθε αναποδιά, για την γέννηση κοριτσιών, για το ότι κάποιος ερωτεύτηκε τρελά κάποια (και δεν παντρεύτηκε με τη νύφη που του βρήκε ο πατέρας του).
Αναρωτήθηκα…αν ήταν αλήθεια…

Τι συνέβαινε τότε;
Όντως υπήρχαν μάγια ή ήταν μια δικαιολογία για ό,τι κακό συνέβαινε; 
      Πριν γράψω, έκανα μια μικρή έρευνα, ρωτώντας την ζωντανή Ιστορία….τους ηλικιωμένους.
Θέτοντας την ερώτηση  αυτή, περίμενα να μου απαντήσουν κοροϊδευτικά .
Αντίθετα, μου απάντησαν με σοβαρότητα.
Το θέμα δεν είναι απλό.
Η απάντηση όχι μόνο δεν ήταν αρνητική αλλά έχει ενδιαφέρον.
Παλιά σχεδόν σε κάθε χωριό του Ξηρομέρου , υπήρχαν μαντολόοι.
Άνθρωποι, δηλαδή, που ασχολούνταν με τα μάγια.
Άνδρες και γυναίκες.
      Γυναίκες στην προσπάθειά τους να μαγέψουν- κυριολεκτικά -τον άνδρα των ονείρων τους, συνυφάδες που ζήλευαν την αντίπαλό τους, για να πιάσει τόπο η κατάρα ,πεθερές δεν ήθελαν τη νύφη, αλλά  και άνδρες ,κατέφευγαν σ’ αυτούς.
     Τότε δεν υπήρχε τηλεόραση, δεν υπήρχε εναλλακτική απασχόληση για τον ελεύθερο χρόνο.
     Η έλλειψη  μόρφωσης ήταν  ακόμα μια από τις αιτίες που κατέφευγαν στα μάγια.
    Η μόρφωση , σου δίνει την δυνατότητα να διερύνεις τους ορίζοντές σου και να ελευθερώσεις τη σκέψη σου.
    Σε ανθρώπους μη μορφωμένους, δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα.
Τα περιθώρια της σκέψης, είναι ασφυκτικά κλειστά…περιορισμένα.
    Έτσι, σαν μόδα της εποχής, τα μάγια βρήκαν μεγάλη απήχηση σ’ αυτούς τους ανθρώπους.
Οι μαντολόοι ήταν ξακουστοί σε κάθε χωριό.
     Όλοι ήξεραν ποιοί ασχολούνταν με το να λύνουν και να δένουν μάγια. Με λευκή και μαύρη μαγεία.
Λένε οτι και και οι Σμυρνιές ξέρουν από  μάγια…λόγια και…μαντέματα…
Λόγω σεβασμού στα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα- παρ’ όλο που είμαι Ξηρομερίτισσα- δεν θα αναφέρω ονόματα.
Ιστορίες ξεχασμένες…
Πραγματικά γεγονότα…

Γυναίκες που μάγευαν άντρες:
Πώς; Κατέφευγαν σ ‘ αυτούς και με ειδικά φίλτρα τα οποία τα έβαζαν μέσα σε γλυκό ή φαγητό και τα προσέφεραν στον… πολυπόθητο άνδρα.

        Υπήρχαν όμως και…παρατράγουδα όπως αν το “κλειδί της ευτυχίας ” τους, το έστελναν  με άνδρα αγγελιοφόρο και εκείνος ανίδεος, έτρωγε στην διαδρομή έχανε το μυαλό του κυριολεκτικά για την …”κατεργάρα” γυναίκα..
      Κι εκείνη με τη σειρά της  τράβαγε τα μαλλιά της για την…αναπάντεχη  τροπή  της υπόθεσης.
       Όπως και το μαγιονέρι ή μαγιόνερο, το οποίο έριχνε η ενδιαφερόμενη στην αυλή του…ομορφάντρα…για να τον κάνει δικό της.
      Το σερνικοβότανο ήταν ένα ποώδες φυτό και δίνονταν σε γυναίκες για να γεννήσουν αγόρια.
       Κάποτε, έκαναν μάγια σε κάποιον για να γεννήσει 7 κορίτσια κι ένα αγόρι… κουτσό. Το μαγεμένο “μήλο” το έφαγε ο άτυχος άνδρας και όντως έγινε έτσι.
      Μάλιστα έφαγε και η σκύλα του και γέννησε 7 θηλυκά κουτάβια και ένα κουτσό.
    Κάποιος άλλος κατέφυγε σε μαντολόγο για να του βρεί πιθανά μάγια.
Εκείνος τον προέτρεψε να ανοίξει το πουκάμισό του.
Αυτό είχε πάνω του ένα μπάλωμα με εννιά ψαλιδιές.
Τα “καμωμένα” είχαν σκοπό να γεννήσει ο μαγεμένος 9 κόρες.
Να σημειώσουμε οτι  τότε η κόρη, ήταν κατάρα και το σκυλί, επαλήθευση των μαγικών .
Έφυγε με την συμβουλή να βγάλει το μπάλωμα και να το δώσει στη σκύλα του μαζί με κάτι φαγώσιμο.
Όντως η σκύλα γέννησε 9 θηλυκά κουτάβια.
       Ζηλιάρες γυναίκες έκαναν μάγια στη συνυφάδα τους, να λιώνει σαν το κερί, αγανακτισμένες από τον ξυλοδαρμό, κατέφευγαν στα μάγια και ημέρευαν τον άνθρωπο των σπηλαίων σε…αρνάκι του Θεού…προς αυτές, όχι προς όλους…
         Υπήρχαν όμως και για καλό σκοπό, όπως το “διάβασμα”, από μάντεις . Το διάβασμα αυτό ήταν γιατρικό ξόρκι…ξόρκιζε το κακό πνεύμα…την “μπαφαριά”… από το θύμα.
      Άνθρωποι   μετά από αυτό, επαναποκτούσαν την χαμένη τους όραση, μετά από 40 μέρες προσωρινής τύφλωσης.
Περιπτώσεις αμέτρητες….σε κάθε χωριό έχουν καταγραφεί, στην Κανδήλα, στο Μοναστηράκι, στην Κατούνα.

    Λένε οτι τα μάγια πιάνουν, μόνο αν τα πιστεύεις.
      Τώρα πλέον ο κόσμος ξέχασε τα μαγικά φίλτρα και τα ξόρκια…έχει πολλά ενδιαφέροντα..δεν νοιάζεται γι αυτά…μόνο για το φλυτζάνι…και την αστρολογία…τον Πητ Παπαδάκο και….την μαντάμ Ζαΐρα,που αφού σε πρώτα σε  ψαρεύουν [ δές ελληνική ταινία" η καφετζού"] δίνουν λύσεις στα αναπάντητα ερωτήματά σου.
Οι μαντολόγοι της σύγχρονης εποχής.

Τα μέντιουμ…


 Το κακό μάτι: Αλήθεια ή δεισιδαιμονίες;

Το κακό μάτι ή βασκανία, έχει γίνει αποδεκτό και από την Εκκλησία. Υπάρχει ειδική ευχή γι’  αυτή  που  διαβάζεται  από τον κληρικό στον παθόντα.
 Λένε οτι , το μάτιασμα γίνεται από ζήλεια…φθόνο…θαυμασμό.
 Πολλοί ματιάζουν χωρίς να το θέλουν.
Τα συμπτώματα είναι πονοκέφαλος, πλήρης ατονία με πιο σοβαρά, όπως….σοβαρή ασθένεια ή θάνατος.
Η βασκανία όμως είναι γνωστή από την αρχαιότητα.

     Κατά τον Πλάτωνα, μέσα στο ανθρώπινο σώμα υπάρχει πυκνή φωτιά, η οποία διαρρέει μέσω των ματιών, ονομάζοντας   τη βασκανία ως …αγνή φωτιά.

      Ο Σωκράτης μιλάει για το κακό μάτι στον πλατωνικό διάλογο  “Φαίδων”, ενώ αναφορά  στο φόβο της βασκανίας κάνει και ο Πλούταρχος .
   Επίσης ο   Πυθαγόρας με τον  Ζήνωνα που προσπάθησαν να εξηγήσουν το φαινόμενο.
         Πολύ παλιά στο Ξηρόμερο, απέδιδαν στο κακό μάτι ακόμα και το θάνατο μωρών παιδιών ή ολόκληρων κοπαδιών.
       Ίσχυε κάτι τέτοιο ή το απέδιδαν εκεί λόγω άγνοιας παιδικών ασθενειών, άγνωστες ως τότε, όπως το σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου, έλλειψη παρακολούθησης από παιδίατρο κ.λ.π.

     Οι ηλικιωμένοι, είναι πεπεισμένοι οτι έχαναν τα ζωντανά τους ή  τ’ ‘αγγελούδια τους από το κακό μάτι.
       Πώς γινόταν ένα υγιέστατο μωρό μετά από την επίσκεψη κάποιου που ματιάζει, την άλλη μέρα να χάνεται;

      Σε όλα τα χωριά, αυτούς που μάτιαζαν σε τέτοιο σημείο τους έτρεμαν, τους  απέφευγαν κι  έπαιρναν προληπτικά μέτρα.
      Αυτά ήταν η γαλάζια χάντρα, το μπλέ ματάκι ,τα σκόρδα, το γάνωμα, το νερό από τις κότες και το δρασκέλισμα.
      Η γαλάζια χάντρα , φοριόταν όπως και σήμερα σαν κόσμημα ή καρφιτσωνόταν μέσα από τα ρούχα , όπως και το φυλαχτό που περιείχε κομμάτι του Τιμίου Ξύλου, συνήθως κάτω από τη μασχάλη.
    Το σκόρδο το τοποθετούσαν κάτω από το προσκέφαλο του μωρού ή κρέμαγαν μια πλέχτρα πίσω από την πόρτα.

     Το γάνωμα γινόταν από την  κάπνα  μαγειρικών σκευών της φωτιάς, στο πίσω μέρος των αυτιών.
     Το νερό από τις κότες το έδιναν σε παιδάκια να πιούν για να μην ματιάζονται!!!
    Όπως και το δρασκέλισμα, που η μάνα πέρναγε πάνω από το παιδί της , πριν βγεί σε κοινή θέα.

Μερικοί υποστηρίζουν θερμά, ακόμα και σήμερα για τις συνέπειες του ματιού.

    Αν και δύσπιστη, έχω δεί ανθρώπους με την ετικέτα του…”ματιαστή” μετά από έντονη  παρακολούθηση κάποιου ζώου, την επομένη μέρα να ψοφάει, ενώ ήταν υγιέστατο.
     Ή και μωρών παιδιών, που ενώ ήταν μια χαρά, μετά απο έκθεση σε μάτι…φθονερό…να αδιαθετεί ξαφνικά σε ανησυχητικό στάδιο ,ενώ μετά το “σταύρωμα” να συνέρχεται αμέσως.

Το μάτι σκάει πέτρα λένε.

Πώς βγήκε αυτή η φράση;
Κάποια παρακολουθούσε έναν μάστορα που κατάφερε και λάξευσε μια πολύ στραβή πέτρα για να την βάλει σε αγκωνάρι ( γωνία) του πέτρινου σπιτιού που έχτιζε.
Η γυναίκα κοίταζε  την λαξευμένη πέτρα  με περίσσιο θαυμασμό και χωρίς να μετακινηθεί…η πέτρα άνοιξε στα δύο.
       Όταν κάποιος ματιάζεται τον συνεφέρουν  με κάποια λόγια μυστικά, σταυρώνοντας το νερό με μικρό ξύλινο σταυρό και σβήσιμο κάρβουνων μέσα σ’ αυτό  , όπως επίσης με  λάδι κι αλάτι ,  με το λάδι του καντηλιού και με  το κόμπιασμα μαντηλιού.
       Το τελευταίο με το καντήλι γίνεται με λόγια της Εκκλησίας, τα οποία δίνονται σε άλλους δύο, από ‘κείνον που ξέρει μόνο την Μεγάλη Πέμπτη.
   Κι αυτά τα λόγια δεν διαβάζονται δυνατά.
Το “στάυρωμα” πρέπει να γίνει από τρείς, λένε.

     Αν κάποιος ξέρει τα λόγια του πιάνουν συνήθως με την πρώτη φορά εκτός κι αν  έχει πολύ “έντονο  μάτι”.

       Όταν κάποιος ξεματιάζει , ποτέ δεν τον ευχαριστούν , γιατί δεν πιάνεται, είναι σαν να μην έγινε.
    Η ξεματιάστρα που λέει τα λόγια νιώθει πονοκέφαλο ή χασμουριέται έντονα.
Μόνο πονοκέφαλο έχω νιώσει.

Τι συμβαίνει στην

πραγματικότητα;
Όλα αυτά ισχύουν ,ή είναι δεισιδαιμονίες ;
   Όλοι έχουν παραδεχτεί ότι κάτι συμβαίνει με την ενέργεια   των ματιών.

    Η επιστημονική εξήγηση είναι οτι τα μάτια εκπέμπουν ηλεκτρομαγνητικά κύματα  που  κάτω από ορισμένες συνθήκες προκαλούν έντονα φαινόμενα ακόμα και …το θάνατο!

    Σαν ρεύμα που κυκλοφορεί κι όταν βρίσκει εμπόδιο, γίνεται βραχυκύκλωμα.

       Σήμερα, ακούς πολλούς ομορφάντρες και….Αμαζόνες με έναν  απλό πονοκέφαλο ή ατονία να ισχυρίζονται οτι… ματιάστηκαν.

    Μερικοί, έχουν όντως πρόβλημα και δεν παίζει ρόλο η εξωτερική ομορφιά.
      Όταν γίνεται σε καθημερινή βάση όμως  δεν οφείλεται στο μάτι αλλά… σε αυθυποβολή.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Τι λες γι αυτό αγαπητό Ξηρόμερο